خطبه غدیر به شعر (منظومه فارسی) قسمت چهارم

(121) بدارید بر پای مردم صلوة  

نباشید از مانعینِ زکوة

 

نمائید از روی رغبت عمل  

بامر خداوند عزّ و جلّ‏

و گر بُرد طول زمان هوشتان  

ز کوتاهی آن شد فراموشتان‏

 

پس احکام حق را مُبَیِّن علیست (ع)  

ز حق بعد من او شما را ولیست‏

 

دگر آنکه حق آفرید از مَنَش  

بود روح من در مبارک تَنَش‏

 

دگر آنکه بدهد شما را خبر  

چو پرسند از مُعْلَن و مُسْتَتَر

 

بدانید باشد حلال و حرام  

از آن بیش کانرا شمارم تمام‏

 

چو یک یک شناساندن این و آن  

برونست از حدِّ شرح و بیان‏

 

باخذِ حلال و بِرَدِّ حرام  

شما را کنم امر در یک مقام‏

 

مرا کرده مأمور پس بر شما  

پی بیعت و صفقت اینک خدا

 

پذیرید از من بحُسنِ قبول  

عَنِ اللَّهِ ما فی عَلِیٍّ اَقُول‏

 

هم از بعد او پیشوایان چند  

که از صلب او وز نژاد منند

 

از آنها یکی مهدی قائم (عج) است  

که تا حشر دوران او دائم است‏

 

امامی که در ملک روی زمین  

بحقّ می‏کند حکم آن بی‏قرین‏

 

(122) شما را من ای مَردم از ذوالجلال  

دلالت نمودم سوی هر حلال‏

 

هم از هر حرامی بگوش شما  

فروخواندم آیات نهی از خدا

 

من از آنچه گفتم نگردیده‏ام  

نه تبدیل بر آن پسندیده‏ام‏

 

پس آگاه باشید و یاد آورید  

بخاطر بیان مرا بسپرید

 

خبر ز آنچه گفتم بیاران دهید  

نه تبدیل و تغییر بر آن دهید

 

(123) بدانید مردم دگر باره من  

به تجدیدِ مطلب بِرانم سخن‏

 

الا پس بدارید بر پا نماز  

تقرّب بجوئید با بی‏نیاز

 

ز اموال حقِّ مساکین دهید  

زکوتش بدستور آئین دهید

 

ز امر بمعروف در انتباه  

نورزید غفلت به بیگاه و گاه‏

 

هم از نهی منکر مدارید دست  

ز سُستی میارید بر دین شکست‏

 

خود امر بمعروفتان را کمال  

نیوشیدن از من بود این مقال‏

 

هم ابلاغ فرمان و گفتار من  

بدانکو نباشد در این انجمن‏

 

همش امر کردن باخذ و قبول  

همش نهی کردن ز ردّ و نکُول‏

 

مر این امر هست از خداوند و من  

بهر شیخ و شاب و بهر مرد و زن‏

 

خود این امر و این نهی نیز از شما  

نباشد بدلخواه هر کس روا

 

بود حکم فرما در این دستگاه  

امامی که خود هست دور از گناه‏

 

(124) کتاب خدا باشد ای مسلمین  

شما را معرّف ز روی یقین‏

 

که بعد از علی (ع) از نژاد علی (ع)  

شما را امامند و حق را ولی‏

 

من این نیز گفتم که اندر جهان  

ز نسل منند و علی (ع) آن مهان‏

 

خداوند درباره‏ی بوتراب (ع)  

چنین ذکر فرموده اندر کتاب‏

 

ولایت که هستی بدان قائم است  

در اعقاب او باقی و دائم است‏

 

بگفتم من البته هرگز شما  

نگردیده گمره ز دین خدا

 

ولی تا بقرآن و عترت ز جان  

شما را تَمَسُّک بود در جهان‏

 

(125) پی ایمنی مردم اندر معاد  

به تقوی بتقوی کنید اعتماد

 

حذر زان تزلزل نمائید و بیم  

که خوانده خدای عظیمش، عظیم‏

 

بخاطر بیارید مرگ و حساب  

ز میزان اعمال و هولِ عذاب‏

 

هم از اینکه باشد حسابِ کسان  

حضور خداوندگارِ جهان‏

 

هم از اینکه هر کس شود بهره یاب  

یکی از ثواب و یکی از عِقاب‏

 

پس آن کس که آید بفعلِ نکو  

به نیکی جزا داده خواهد شد او

 

هم آنکو بیاید بکردارِ زشت  

نصیبی ندارد ز باغ بهشت‏

 

(126) شما بیش از آنید ای مُسلمین  

که من با همه اندرین سرزمین‏

 

بیک دست در صفقه کوشا شوم  

بهمدستی اینک مهیّا شوم‏

 

خداوند عزّ و جلّ این زمان  

همی خواهد اقرارتان بر زبان‏

 

بدان عقد منصب که فاش و جلی  

به بستم من اینجا برای علی (ع)

 

سپردم امارت در امّت به وی  

پس آنانکه آیند او را ز پی‏

 

امامان (ع) ز نسل من و صُلب او  

کز آنان نمودم بسی گفتگو

 

شما را بگفتم ببانگِ بلند  

که ذرّیه من ز صُلبِ وِیَنْد

 

(127) سراسر بگوئید از خاص و عام  

نمودیم ما استماعِ کلام‏

 

مطیعیم در امر و راضی بدان  

پذیرای فرمانِ یزدان بجان‏

 

ز حق آنچه گفتی بما مو بمو  

که آن در علی (ع) بود و اولاد (ع) او

 

ز صُلب وی آن اولیاءِ عِظام  

بدآنها نمائیم بیعت تمام‏

 

بدلهایمان هم بجانهایمان  

دگر دستها و زبانهایمان‏

 

نه پیچیم از این امر روی ثبات  

چه اندر حیات و چه اندر ممات‏

 

چه در موقعِ بعثِ یومِ النُّشور  

که هر کس بر آرد سر از خاکِ گور

 

نه تغییر و تبدیل بر آن دهیم  

نه بر شکّ و ریب از خطا دل نهیم‏

 

نه از عهد خود روی‏گردان شویم  

مُصَمَّم نه بر نقضِ پیمان شویم‏

 

اطاعت کنیم از خدا و رسول (ص)  

نمائیم امر علی (ع) را قبول‏

 

پذیریم نیز امر اولادِ وی  

که آیند او را یکایک ز پی‏

 

بخلقِ جهان رهنما و ولی  

ز نسلِ تو و صلبِ پاکِ علی (ع)

 

که‏آیند بعداز حسین (ع) و حسن (ع)  

جگر گوشه‏های علی (ع) آن دو تن‏

 

که نزد خود و حق مقاماتشان  

نمودم بیان و بدادم نشان‏

 

بگفتم از آن هر دو جاه و محلّ  

به نزد خداوند عزّ و جلّ‏

 

به تحقیق آنرا نمودم ادا  

بگویم مر این نکته را با شما

 

که دو سَیّدند این دو نیکو سرشت  

برای جوانانِ اهلِ بهشت‏

 

همین دو امامند (ع) بعد از پدر  

مطاعند یکسر بجنّ و بشر

 

بدانید من نیز پیش از علی (ع)  

پدر هستم از بهر این دو ولی‏

 

(128) بگوئید اطاعت نمودیم ما  

خدا را بفرمان این اولیا

 

تو و مرتضی (ع) آن امام همام  

حسن با حسین (ع) آن‏دو سبط گرام‏

 

دگر آن امامان (ع) که اوصافشان  

نمودی تو از بهر امّت بیان‏

 

گَهِ اخذِ میثاق در امرِ دین  

برای علی (ع) سرور مؤمنین‏

 

ز دلها و جانها زبانهای ما  

هم از بیعت دست و آرای ما

 

ز ما هر که با این دو بیعت نمود  

مُقِرّ گشت و نیز از زبانْشان ستود

 

مر آن را نجوئیم هرگز بَدل  

نه بینیم در خود خلاف از حِول‏

 

گرفتیم بر خود خدا را گواه  

که کافی است بهر شهادت اِله‏

 

تو هم باش بر ما گواه و دگر  

هر آنکوست فرمانبر از دادگر

 

چه باشند پنهان و چه بر ملا  

ملایک جنود و عبید خُدا

 

خود از هر گواهی خدا اکبر است  

بدین نکته هر بنده مستحضر است‏

 

(129) چه رانید ای مسلمین بر زبان  

که باشد خداوند آگه از آن‏

 

به تحقیق حق عالِم هر صداست  

بر او کشف اسرارِ نفسِ شماست‏

 

پس آن کو براه هدایت رود  

وِ را رستگاری مسلّم شود

 

هر آنکس که گمره شد از ابلهی  

خود از بهر او باشد آن گمرهی‏

 

پس آن کس که بیعت کند در عیان  

بود بیعتش با خدا در نهان‏

 

بدین بیعت آنکو شود پای بست  

وِ را دست حقّ است بالای دست‏

 

(130) بترسید مردم ز حق وز یقین  

نمائید بیعت بسالار دین‏

 

علی (ع) سرور مؤمنین پس حسن (ع)  

پس از او حسین (ع) آن دو فرزند من‏

 

پس آن پیشوایان (ع) که در روزگار  

ولایت در آنها بود پایدار

 

کند هر که حیلت، خداوندِ پاک  

نماید به تحقیق او را هلاک‏

 

گرفت آنکه راه وفا را به پیش  

در رحمت حق گشاید بخویش‏

 

پس آنکس که از جَحد بشکست عهد  

به اِشکستِ نفسِ خود او کرده جَهد

 

بدین آیه باز آن شه انس و جان  

ز یاقوتِ لب گشت گوهر فشان‏

 

(131) دگر ره بگفت ای گروه آنچه من  

بگفتم بگوئید و بر بوالحسن (ع)

 

دهید از سرِ میل و رغبت سلام  

که او مؤمنین راست میر و امام‏

 

بگوئید یارب بیان رسول  

شنیدیم و کردیم از وی قبول‏

 

نمودیم اطاعت ز فرمانِ تو  

کنون از تو خواهیم غُفرانِ تو

 

بسوی تو ای خالق اِنس و جان  

بود بازگشتِ همه بندگان‏

 

بگوئید حمد است خاص خدای  

که ما را بدین راه شد رهنمای‏

 

هدایت یقین شامل ما نبود  

خداوند مان گرنه ره می‏نمود

 

(132) علی (ع) را فضائل بنزد خداست  

ز فضل علی (ع) با خبر کبریاست‏

 

بتحقیق آن از خدای حمید  

شده نازل اندر کتاب مجید

 

بود بیشتر زآنکه در یک مقام  

برای شما من شمارم تمام‏

 

پس آن را که از آن فضایل خبر  

بدادم من و گشت صاحب نظر

 

نورزید انکارِ تحقیقِ وی  

نمائید البتّه تصدیقِ وی‏

 

(133) بدانید ای مردم آن کو قبول  

کند حکم یزدان و امر رسول‏

 

پس امر علی (ع) و آن امامان (ع) که من  

براندم در اوصاف آنان سخن‏

 

رهد از عذاب و شود رستگار  

بود فارغ از هولِ روزِ شمار

 

(134) بدانید ای مسلمین آن کسان  

که در بیعت مرتضی (ع) این زمان‏

 

بگیرند پیشی کنند اهتمام  

هم اندر تولّی هم اندر سلام‏

کتاب پیمانه ای از غدیر 53 الی 65

امیرش بدانند بر مؤمنین  

بود جایگهْشان بهشتِ برین‏

 

(135) بگوئید ای مسلمین آن سخن  

که خوشنود گردد از آن ذوالمنن‏

 

اگر چه شما و آنچه اندر زمین  

ز جنّ و ز اِنسند از ساکنین‏

 

بکُفر و ضلالت بر آرند سر  

خداوند را نیست هرگز ضرر

 

(136) خدایا ببخشای بر مؤمنین  

بکن کافران را هلاکت قرین‏

 

ستایش بدان ذات پاکی نثار  

که مر عالمین راست پروردگار

 

پس آندم بر آمد ز مردم ندا  

که آری شنیدیم حُکمِ خدا

 

نمودیم اطاعت بحُسنِ قبول  

ز امر خداوند و امر رسول‏

 

پذیریم هر امر و فرمان که هست  

سراسر بقلب و زبان و به دست‏

 

ببردند بر آن دو سَرور هجوم  

بخورشید و مه گِرد آمد نجوم‏

 

نمودند با دستِ بیعت شروع  

همی یافت امر الهی وقوع‏

 

در آندم بسوی نبیّ (ص) و علی (ع)  

شد اوّل به بیعت روان اوّلی‏

 

دگر ثانی و ثالث از بعد وی  

دگر رابع و خامس او را ز پی‏

 

پس آنگه مهاجر بدین افتخار  

سرافراز گشتند خُرد و کبار

 

پس انصار و آنگاه دیگر کسان  

اِلی آخر از روی مقدارشان‏

 

در آنشب بانجام آن مُدّعا  

ادا شد صلواتین وقتِ عشا

 

به بیعت عَلَی الرّسم پرداختند  

خود این نَرد تا ثُلثِ شب باختند

 

به هر لحظه هر فرقه از مسلمین  

نمودند بیعت بسالار دین‏

 

(137) نبی (ص) گفت حمد خدا کز وِداد  

بما برتری داده اندر عِباد

 

از آن لحظه بیعت بَرِ اهل دین  

بشد رسم و اندر سُنَن جا گزین‏

 

که معمول دارند اندر فِرَق  

کسانیکه در آن ندارند حقّ‏

 

روایت نمودند اهل کلام  

که فرمود صادق علیه‏السَّلام‏

 

کز این خطبه دلکشِ جانفزا  

چو گردید فارغ رسُول خدا (ص)

 

بشد دیده مردی بوجه منیر  

نکوروی و خوشبوی و روشن ضمیر

 

همی گفت هرگز بیزدان قسم  

ندیدم چو امروز فخر اُمَم‏

 

به تشدید و تأکید راند سخن  

بحقّ پسر عم خود بوالحسن (ع)

 

مر این عقد بیعت که امروز بست  

کس آنرا نخواهد گشود و شکست‏

 

مگر کافری بر خدای عظیم  

خدای عظیم و رسول کریم (ص)

 

بسی وای بر آنکه حیلت کند  

مر این عقد و این عهد را بشکند

 

چنین گفت صادق (ع) که بر وی عُمَر  

بیفکند از روی حیرت نظر

 

از آن هیئتِ دلربا وان کلام  

عجب بُرد و گفتا بخیرالأنام‏

 

که آیا تو نشنیدی ای شاه دین  

که این مرد گفتا چنان و چنین‏

 

نبی (ص) گفت دانی ز که بود آن جلیل  

بگفتا نه، فرمود بُد جبرئیل‏

 

حذر کن مبادا تغافل کنی  

خود این عقد بگشائی و بشکنی‏

 

که گر از تو یابد ظهور این عمل  

بذاتِ خداوندِ عزّ و جلّ‏

 

خدا و رسول و ملایک یقین  

بَری از تو گردند با مؤمنین‏

 

مر این خطبه و این حدیث اِمتزاج  

بدین فارسی یافت از اِحتجاج‏

 

پس از اَلْف دوران چرخ فلک  

بسیصد بیفزوده هفتاد و یک‏

 

که این نامه‏ی نامی اتمام یافت  

بحمداللَّه این کار انجام یافت‏

 

شد از نظمِ این خطبه‏ی دلپذیر  

بلطف خداوند فارغ «صغیر»

 

ز مولی (ع) بدین نظم بهر صِلت  

قبول و اثر باشدش مسئلت .

 

موضوع مطلب :